Artrose is, net als Artritis, een reumatische ziekte. Echter bij deze ziekte draait het voornamelijk om het kraakbeen. Bij Artrose wordt het kraakbeen namelijk dunner en zachter, wat kan zorgen voor pijn. Het woord ‘Artrose’ is een geneeskundige benaming voor een aandoening aan het kraakbeen in gewrichten. Het woord ‘Reuma’ stamt voort uit het Grieks en betekent ‘stroom’ of ‘ziekteverwekkende vloeistof’. De internationale naam is ‘Osteoartritis’.
Artrose in het kort
Artrose is een vorm van reuma, waarbij het kraakbeen in de gewrichten wordt aangetast. De aandoening wordt in de volksmond wel in één adem genoemd met veroudering en slijtage. Maar de ziekte is géén verouderingsproces: de ziekte komt voor bij jong en oud en heeft. Ondanks het woord ‘slijtage’, heeft de ziekte weinig tot niets te maken met de leeftijd van de patiënt. Slijtage staat in deze voor het achteruitgaan van de kwaliteit van het kraakbeen.
Wat is het precies?
Artrose is een op zichzelf voorkomende ziekte, wat wil zeggen dat deze ‘uit zichzelf’ kan ontstaan. Maar, daarnaast kan de ziekte ook ontstaan na een gewrichtsontsteking of in combinatie met zwakke gewrichtsbanden. Het proces kan in alle gewrichten optreden, maar er zijn gewrichten waarin het vaker voorkomt. Dit zijn gewrichten zoals de nek, onderrug, knieën, heupen, duim, vingers en grote teen. Deze vorm van reuma is een chronische aandoening en verloopt langzaam progressief, wat wil zeggen dat het niet over gaat en langzaam erger kan worden. Het kraakbeen zal achteruit gaan, met specifieke klachten als gevolg. Vaak is de kwaliteit van het kraakbeen al enige tijd achteruitgegaan, voordat u hoogte kreeg van uw klachten. Helaas is tot op vandaag nog geen geneeswijze gevonden. Maar er is wel degelijk iets aan te doen.
Het wordt veelal onderverdeeld in twee vormen. Hierbij spreekt men van een primaire vorm en een secundaire vorm.
Primaire vorm: De primaire vorm heeft te maken met ouderdom. Omdat de gewrichten ouder zijn, bestaat er minder kraakbeen in de gewrichten. Oudere gewrichten worden vaak onder- of overbelast, waardoor het kraakbeen verder verslechtert.
Secundaire vorm: Alle overige oorzaken van Artrose vallen onder deze secundaire vorm. Veelal gaat het hierbij om letsel aan het gewricht, of meerdere gewrichten. Ter voorbeeld: na het plaatsvinden van een ongeluk, kan het gewricht beschadigd raken, of het kraakbeen raakt aangetast door één of meerdere ontsteking(en) of door vocht in de gewrichten.
Een reumatische aandoening
Zoals eerder genoemd, wordt Artrose vaak gezien in combinatie met of als gevolg van ouderdom. Echter, dit is een achterhaalde en overhaaste conclusie. Het kan zijn dat u van uw (huis-)arts te horen krijgt dat Artrose geen reumatische aandoening betreft. Dit komt omdat lang werd gedacht dat het gewoon ‘slijtage’ was. Dit kan grote verwarring geven in het gesprek met uw arts en u wellicht doen twijfelen aan de diagnose. Artrose is echter 1 van de 3 hoofdvormen van reuma en moet daarmee beslist gerekend worden tot reumatische aandoening.
Fasen
Artrose kan zich in meerdere fasen voordoen. De eerste fase wordt veelal beschreven als ‘pijnloos’: er zijn afwijkingen aan het gewricht, maar veel patiënten hebben nog geen last als in pijnen of andere klachten. Wanneer deze pijn wel begint op te bouwen en aanwezig blijft, kan gesproken worden over de tweede fase. In deze fase kan de patiënt opvallende pijn en last hebben aan het gewricht en de rest van het lichaam. Op röntgenfoto’s is in deze fase veelal een duidelijke afwijking te zien. Een behandeling zou op dit moment het beste kunnen worden gestart. Wanneer er geen behandeling plaatsvindt, zou het kunnen gebeuren dat het gewricht in de derde fase terecht komt. Op dit moment is het gewricht onbruikbaar en is deze dusdanig versleten, dat het geen functie meer kan bekleedden. Echter: de tweede en derde fase hoeven geen verband en/of effect op elkaar te hebben. Ondanks een gerichte en intensieve behandeling, kan het gewricht dusdanig verslijten dat het onbruikbaar kan raken. Dit is per persoon, gewricht en situatie verschillend. Raadpleeg uw huisarts voor meer informatie indien nodig.
Verschijnselen en klachten
Veel genoemde en voorkomende klachten bij Artrose, zijn stijfheid en pijn in de gewrichten. Artrose kan zorgen voor een andere en in sommige gevallen verkeerde lichaamshouding, wat als katalysator kan werken voor de pijn. De pijn ontstaat veelal geleidelijk en treedt daarnaast vooral op bij beweging en belasting van het gewricht. Ook kan de pijn juist optreden wanneer het gewricht en/of het lichaam weer in beweging komt, na een periode van rust. Deze pijn wordt ook wel ‘startpijn’ genoemd. Een klacht die ook voorkomt, is het opzwellen van gewrichten. Dit is het gevolg van een lichte ontsteking. Door deze ontsteking komt er namelijk meer vocht in het gewricht. Uw gewricht kan ook dikker aanvoelen door benige uitsteeksels.
Behandeling
Er zijn verschillende behandelmethoden voor Artrose. Vaak verlopen deze via de fysiotherapeut. Deze zal bijvoorbeeld ondersteuning bieden en tips geven voor het verhogen of verkleinen van de belasting op het gewricht. Omliggende spieren worden getraind, op- of afgebouwd. Ook wordt er gelet op de belastbaarheid van de gewrichten. Door oefeningen kan het gewricht sterker worden, waardoor het meer belast kan verdragen. Als bovenstaande behandelmethoden bij de fysiotherapeut niet werken kan er voor een medische ingreep worden gekozen. Door middel van een operatie kan de chirurg het gewricht dan in een andere stand zetten, het gewricht helemaal vastzetten of een prothese plaatsen.
Verschil met Reumatoïde Artritis
Op een simpele wijze geformuleerd komt het ongeveer neer op het volgende: wanneer je ‘s ochtends bij het onpstaan last hebt van gewrichtspijn, dan kan je te maken hebben met reumatoïde artritis klachten. Wanneer de gewrichten meer pijn beginnen te doen in de loop van de dag, na beweging en de pijn ook heviger wordt bij inspanningen, dan zal het waarschijnlijk om Reuma Artrose gaan.
Bij Artrose wordt vaak aangegeven dat er sprake is van last van de gewrichten van de heup, knie en wervelkolom. Bij bewegingen wordt de pijn sterk gevoeld en tijdens het bewegen wordt deze ook erger. De klachten zijn relatief mild bij het opstaan in de ochtend en worden vooral in de loop van de dag en tijdens langdurig zitten of staan erger.
Bij reumatoïde artritis betreffen het vaak de polsen, voeten en soms ook wervels waar men last van heeft. De pijn is hierin vaak ook ‘s nachts aanwezig en is in tegenstelling tot Artrose ‘s ochtends het hevigst.